Ο Δημόκριτος ιδρύθηκε το 1961 ως Κέντρο Πυρηνικών Ερευνών «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ».

Σήμερα αποτελεί το μεγαλύτερο διεπιστημονικό Ερευνητικό Κέντρο της Ελλάδας με περίπου 180 Ερευνητές και Ειδικούς Λειτουργικούς Επιστήμονες και περισσότερα από 500 άτομα ερευνητικό προσωπικό που απασχολείται σε έργα χρηματοδοτούμενα από κρατικά κονδύλια, την Ευρωπαϊκή Ένωση, Διεθνείς Οργανισμούς και τη Βιομηχανία.

Στο Κέντρο λειτουργούν πέντε ανεξάρτητα Ινστιτούτα που επικεντρώνουν την έρευνά τους σε διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς. Διοικείται από το Διοικητικό Συμβούλιο του Κέντρου και εποπτεύεται από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, η οποία ανήκει στο Υπουργείο Ανάπτυξης & Επενδύσεων.

Σύμφωνα με το νέο Οργανισμό του Δημοκρίτου, η ερευνητική του δραστηριότητα υποστηρίζεται κεντρικά από τη Διεύθυνση Διοικητικού, τη Διεύθυνση Τεχνολογικών Εφαρμογών και Υποστήριξης της Έρευνας και τα Αυτοτελή Τμήματα του Ειδικού Λογαριασμού Κονδυλίων Έρευνας και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.

Το Ινστιτούτο Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών (Ι.Π.&Τ.) διεξάγει έρευνα και αναπτύσσει τεχνολογίες στις περιοχές

• των Τηλεπικοινωνιών, των Δικτύων, των Ευφυών Συστημάτων Πληροφορικής και του Διαδικτύου
• Αποσκοπεί στην προώθηση της αριστείας και της καινοτομίας στους τομείς ενδιαφέροντός του προς όφελος της κοινωνίας και της ανάπτυξης της οικονομίας της γνώσης.

Το Ινστιτούτο δίδει έμφαση τόσο στη μακροπρόθεσμη βασική έρευνα, όσο και στην εφαρμοσμένη έρευνα με την υλοποίηση στοχευμένων έργων έρευνας και τεχνολογίας. Παράλληλα, διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην εκπαίδευση νέου ερευνητικού δυναμικού με την παροχή υποτροφιών σε μεταπτυχιακό και μεταδιδακτορικό επίπεδο, καθώς και την απασχόλησή τους σε ερευνητικά έργα. Επίσης, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας καθώς και στη γενικότερη διάχυσή τους στην οικονομία, στην κοινωνία και στον πολίτη.